Het nieuwe erfrecht

Het erfrecht was aan een grondige wijziging toe. Tijdens de vorige regeerperiode werden pogingen gedaan om deze hervorming rond te krijgen maar we moesten tot 20 juni 2017 wachten op een definitieve wetswijziging. Nu de wet er is, kunnen we u de eerste krachtlijnen meegeven. Wijzelf zullen ons er de komende maanden in verdiepen want ze wordt van toepassing op alle nalatenschappen ook wanneer er in het verleden als planningen werden uitgerold.

De reserve

De regels met betrekking tot het reservataire deel worden grondig gewijzigd. De erflater zal altijd over de helft van zijn vermogen kunnen beschikken, ongeacht het aantal kinderen. Er ontstaat dus de vrijheid om steeds over de helft vrij te beschikken. Het beschikbare deel zal dan ook altijd 50 % van de fictieve massa bedragen.
De reserve van ouders tegenover kinderen zonder eigen erfgenamen komt te vervallen en wordt vervangen door een onderhoudsplicht.
De reserve zal binnen de nieuwe wetgeving een reserve in waarde worden. De inkorting in natura zal dan tot het verleden behoren. Wanneer een erfgenaam te veel heeft gekregen zal deze in de toekomst zeker zijn de zaak te mogen behouden maar zal dienen te compenseren door een betaling in geld.

Gelijkheid van erfgenamen blijft het uitgangspunt

De basisidee van erfrechtelijke gelijkheid van kinderen van een erflater blijft behouden. Daarom wordt dan ook verondersteld dat een schenking aan een kind erfgenaam binnen erfdeel gebeurt. Om de gelijkheid te garanderen dienen schenkingen binnen erfdeel ingebracht te worden. De inbreng gebeurt in waarde. De basis is de waarde op datum van de schenking maar om gelijkheid te garanderen ook wanneer schenkingen op verschillenden tijdstippen hebben plaats gevonden en verrekend dienen te worden met een vermogen op datum van overlijden, zal de waarde geïndexeerd worden vanaf datum schenking tot de dag van het overlijden van de schenker.
De mogelijkheid blijft natuurlijk bestaan om een van de erfgenamen te bevoordelen en schenkingen buiten erfdeel te laten gebeuren. Dit moet dan wel expliciet worden vermeld en de verrekening gebeurt dan op het beschikbare deel.
Schenkingen aan andere partijen blijven geacht te zijn gedaan buiten erfdeel.

Ook het huwelijksvermogensrecht en krijgt een opfrissing

Minister Geens was niet blind voor de vaak onrechtvaardige gevolgen van een ontbinding van het huwelijks bij echtscheiding wanneer het huwelijk was afgesloten onder het stelsel van scheiding van goederen. Bij afwezigheid van verrekenregels en wanneer één van de partners zich de loopbaan opofferde voor de belangen van het gezin en de opvoeding van de kinderen, betekent die vaak een vermogensrechtelijke verarming voor die partner.
Daarom wordt een nieuw stelsel ingevoerd nl. het stelsel van scheiding van goederen met verrekening van de aanwinsten.
Wat wettelijke samenwoning betreft, daar zullen nog enkel ‘liefdesrelaties’ voor in aanmerking komen. Wettelijke samenwoning tussen broers, zussen zal dan ook in de toekomst onmogelijk worden.

Mogelijkheid om erfoverenkomsten af te sluiten

 Het verbod om erfovereenkomsten af te sluiten, dit zijn contracten tussen erfgenamen en eventueel ook met de erflater, over hetgeen ze zullen verkrijgen uit een nalatenschap, blijven in principe verboden. De enkele wettelijke uitzonderingen die momenteel bestaan zullen worden uitgebreid.
Hierdoor zal het mogelijk worden dat ouders en hun erfgenamen in nederdalende lijn en zelfs met hun stiefkinderen, een globale overeenkomst uitwerken over de toewijzing en verdeling van de te verkrijgen nalatenschap. Maar omdat het over een overeenkomst gaat zal het akkoord van alle partijen genoodzaakt zijn. Ook dat zal niet in alle gevallen te bekomen worden zodat een successieplanning toch altijd een persoonlijke benadering zal vereisen.

De wetgeving zal van toepassing worden in het najaar van 2018, 1 jaar na publicatie van de wet en dit op alle nalatenschappen die vanaf dan openvallen. Ook historische planningen zullen dienen bekeken te worden in het licht van de nieuwe wetgeving. Daarom is in de wet een mogelijkheid voorzien tot een opting out, maar deze moet uitdrukkelijk gebeuren. Progentis zal dan ook in het volgende jaar het nodige doen om de nieuwe wetgeving volledig te doorgronden en u op een adequate manier te informeren en te begeleiden bij de verdere uitwerking van uw successieplanning.